بسیاری از افراد، سالم بودن را در تضاد با بیمار بودن می‌دانند و از همین رو نیز سلامت را، نبود بیماری معنا می‌کنند. این در حالی است که سلامت، ابعاد مختلفی نظیر سلامت جسمی، سلامت روانی و سلامت اجتماعی را در خود جای می‌دهد و انسان باید برای داشتن یک زندگی متعادل، به همه این ابعاد توجه کند. جالب است بدانید، سلامت کلی ما تحت تاثیر عوامل گوناگونی چون تغذیه، فعالیت های بدنی، استرس، کیفیت خواب و ارتباطات اجتماعی، قرار دارد. اما گاهی ایجاد تغییرات مثبت در این عوامل و پایبندی به رفتارهای سالم برای افراد مختلف، دشوار است. به همین دلیل نیز در برخی از مواقع، تلاش برای بهبود وضعیت جسمی یا روحی، بدون داشتن برنامه ای مشخص یا فردی راهنما، به شکست منتهی می‌شود و اینجا درست همان جایی است که “مربیگری سلامت” یا همان Health Coaching وارد عمل می‌شود.
هدف اصلی کوچینگ سلامت، کمک به افراد مختلف برای پیدا کردن مسیر درست، مشخص کردن اهداف و گام برداشتن با حمایت و راهنمایی مداوم در جهت رسیدن به این اهداف است. چرا که یک مربی سلامت، نه تنها به سلامت جسمی فرد توجه دارد، بلکه تلاش می‌کند بین ذهن، بدن و اجتماعی که او در آن قرار دارد نیز تعادل برقرار کند. اما مربی سلامت کیست و چگونه این کارها را انجام می‌دهد؟ این مربی چه تفاوتی هایی با یک مربی ورزشی دارد و چه کسانی به خدمات او نیاز دارند؟ برای یافتن پاسخ این سوالات، تنها کافی است تا در ادامه این مطلب از ورزش اپ همراه ما باشید.
مربی سلامت کیست؟
اگر بخواهیم تعریف درست و دقیقی از مربی سلامت داشته باشیم، باید بگوییم که کوچ سلامت، فردی متخصص و آموزش دیده است که به دیگران کمک می‌کند تا در مسیر بهبود زندگی، تغذیه، سلامت روانی و جسمی خود گام بردارند. این مربی با کمک گرفتن از اصول روانشناسی مثبت، رفتار درمانی و تکنیک های انگیزشی، به حمایت از افرادی می‌پردازد که قصد دارند تغییراتی پایدار و مؤثر را در زندگی خود ایجاد کنند.
ناگفته نماند که مربی سلامت برخلاف مشاوران پزشکی که صرفاً اطلاعات علمی را به بیماران خود ارائه می‌دهند، به همراهی و راهنمایی مراجعان خود می‌پردازد. او فردی است که به حرف های مراجع خود گوش می‌دهد، او را درک می‌کند و با همدلی، اهداف سلامت او را مشخص کرده و در راه رسیدن به آن اهداف، در کنار فرد می‌ماند. بر این اساس می‌توان گفت که یک مربی سلامت می‌تواند خدماتی نظیر تعیین هدف شخصی، بهبود تغذیه و نوعِ رژیم غذایی، کمک به کاهش وزن سالم، برنامه ریزی برای افزایش فعالیت بدنی، مدیریت استرس، تقویت سلامت روانی و ایجاد انگیزه پایدار را به مراجعان خود ارائه کند. با این تفاسیر، مربی سلامت، نقش مهمی را در پیشگیری از بیماری ها و ارتقای کیفیت زندگیِ افراد ایفا می‌کند و مکملی ارزشمند برای نظام سلامت جامعه به شمار می‌رود.
کوچینگ سلامت روی چه حوزه‌هایی تمرکز دارد؟
همانطور که گفتیم کوچینگ سلامت یا Health Coaching یک حوزه چند بعدی است. از این رو جنبه های مختلف زندگی انسان را در نظر می‌گیرد و تلاش می‌کند تا در همه زمینه های لازم خدمت رسانی کند. مربیان سلامت نیز در همین راستا با تمرکز بر ایجاد تغییرات پایدار در رفتارها و سبک زندگیِ افراد، خدمات خود را در زمینه های متعددی از جمله موارد زیر، به مراجعان خود ارائه می‌دهند:
- تغییر سبک زندگی یا همان (Lifestyle Change)
شاید تصور کنید که تغییر سبک زندگی و لایف استایل، یکی از ساده ترین کارهایی است که هر فرد می‌تواند با کمی اراده و تلاش به آن دست یابد. اما واقعیت امر این است که بسیاری از افراد برای ترک عادات نا سالم و ایجاد رفتارهای مثبت در زندگی خود، مانند کاهش مصرف قند، ترک دخانیات و یا ایجاد تعادل بین کار و زندگیشان به کمکِ یک حامی نیاز دارند و در اینجا، مربی سلامت، همان فردِ راهنما و حمایتگر است.
- تغییر رژیم غذایی و بهبود تغذیه
یکی دیگر از وظایف مربیان سلامت، آموزش اصول تغذیه سالم، شناخت مواد مغذی، برنامه ریزی برای وعده های غذایی و راهکارهای عملی برای کاهش مصرف غذاهای فرآوری شده است. خدمتی که گاهی حتی می‌تواند به تغییر رژیم غذایی افراد منجر شود تا آنها را بیشتر به سلامت جسمی نزدیک کند.
- کاهش وزنِ اصولی و سالم
یک مربی سلامت باید بتواند مسیرهای مختلفی را برای کاهش وزن طراحی کند که در آنها از رژیم های سخت گیرانه استفاده نشده باشد و این مسیر، بیشتر بر روی تغییر ذهنیت و رفتارهای تغذیه ای متمرکز باشد.
- مدیریت و کاهش استرس
اضطراب و استرس اثرات مخربی در زندگی انسان دارد و کاهش آن می‌تواند جنبه های مثبت بسیاری داشته باشد. به همین منظور نیز استفاده از تکنیک های شناختی، تنفسی و حرکتی برای کاهش تنش های روزانه و بهبود سلامت روان، یکی از مهمترین خدمات مربیان در کوچینگ سلامت است.
در این بین یادآور می‌شویم که برای اشنایی بیشتر با دیگر راه ها و همینطور ورزش های مفید برای کاهش اضطراب و استرس در زندگی، می‌توانید مقالات دیگر ما را در وبلاگ ورزش اپ مطالعه نمایید. ورزش اپ یک پلتفرم تخصصی در زمینه ورزش است که سعی دارد ضمن ارائه مطالب مفید و کاربردی به شما عزیزان، زمینه لازم برای ارتباط شما با مربیان حرفه ای، باشگاه ها، فروشگاه ها و سایر کسب و کارهای مرتبط با ورزش را نیز فراهم نماید. از این رو برای استفاده از این خدمات و افزایش اطلاعات ورزشی خود، تنها کافی است تا سری به وبسایت ما بزنید و از امکانات مختلف این مجموعه، بهره مند شوید.
- افزایش فعالیت بدنی
یک مربی خوب باید بتواند برنامه های متفاوتی را متناسب با توان جسمی افرادِ مختلف طراحی کند و به آنها برای تحرک روزانه، حتی در شرایط کم تحرکی، انگیزه بدهد.
- بهبود سلامت روان
شاید ورزش کردن بهترین راه برای افزایش سلامت جسمی افراد باشد. اما آنچه که می‌تواند به بهبود سلامت روانی افراد کمک کند، افزایش خودآگاهی، نحوه مقابله با اضطراب و افسردگی خفیف و تقویت اعتماد به نفس است که یک مربی سلامت این کارها را با حمایت روان شناختیِ غیردارویی انجام می‌دهد.
- کمک به ارتقای سلامت اجتماعی
کمک به یادگیری و بهبود مهارت های ارتباطی، تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی از جمله دیگر خدمات مربیان سلامت است که به ارتقای سلامت اجتماعی افراد، کمک به سزایی می‌کند.
- بهبود کیفیت خواب
از آنجایی که بسیاری از مشکلات سلامتی به واسطه نداشتن خواب کافی و عمیق ایجاد می‌شود، یک مربی سلامت باید بتواند با شناسایی دلایل بی خوابی، تنظیم زمان خواب و استفاده از تکنیک های آرام سازی ذهن، کیفیت خوابِ مراجعان خود را افزایش دهد.
اصلی‌ترین تفاوت های مربیگری سلامت و مربیگری ورزشی
به طور کلی می‌توان گفت که هر دو حوزه مربیگری سلامت و مربیگری ورزشی به بهبود وضعیت بدن و ذهن افراد کمک می‌کنند. با این حال هر یک از این کوچینگ ها بر روی هدف، برنامه و حوزه خاص خود تمرکز دارند که همین امر نیز موجب می‌شود تا تفاوت های بنیادینی در میان آنها وجود داشته باشد. برخی از مهمترین این تفاوت ها عبارتند از:
- مخاطبان
مخاطب مربیان سلامت می‌توانند طیف وسیعی از افرادِ جامعه با شرایط پزشکی خاص، استرس بالا یا هدف های بلند مدت زندگی باشند. اما مربیان ورزشی اغلب با افراد سالم و فعالِ جامعه سر و کار دارند.
- نوع خدمات
یک مربی سلامت خدمات مختلفی را که شامل گفتگو، جلسات مشاوره، برنامه ریزی ذهنی و رفتاری است، به مخاطب خود ارائه می‌کند. در حالی که مربی ورزشی تمرینات فیزیکی، حرکات اصلاحی و برنامه های تمرینی را به آنها ارائه می‌دهد.
- حوزه کاری
مربیان سلامت جنبه های مختلفی از زندگی فرد را مورد بررسی قرار می‌دهند و می‌توانند در حوزه های گوناگون از تغذیه و خواب گرفته تا سلامت روان و روابط اجتماعی، فعالیت کنند. این در حالی است که مربی ورزشی بیشتر بر عملکرد ورزشی، قدرت بدنی و استقامت شاگردان خود، تمرکز دارد.
- محیط فعالیت
مربیان سلامت بیشتر در کلینیک های مشاوره، مراکز درمانی و یا حتی جلسات آنلاین فعالیت دارند، در حالی که مربیان ورزشی در باشگاه ها و فضاهای ورزشی، مشغول به کار هستند.
- روش های اجرایی
یک کوچ سلامت با همدلی، افراد را هدایت می‌کند. اما یک مربی ورزشی به هدایت فیزیکی و آموزش حرکات بدنیِ افراد تمرکز دارد.
- هدف نهایی
از مربی سلامت انتظار می‌رود که به بهبود کیفیت کلی زندگیِ افراد کمک کند، چرا که کوچینگ سلامت به دنبال ایجاد تغییرات پایدار در سبک زندگی است. اما مربی ورزشی بیشتر بر بهبود عملکرد جسمی، افزایش عضله یا کاهش وزن با ورزش تمرکز دارد و نتایج کار آن، معمولاً در بدن فرد، قابل اندازه گیری است.
بر این اساس مربیگری سلامت نگاهی جامع تر و فراگیرتر به تمام جنبه های زندگی فرد دارد، در حالی که دیدِ مربیگری ورزشی تخصصی تر و محدودتر است و بیشتر بر جنبه فیزیکی و حرکتیِ طندگی افراد تمرکز می‌کند.
چه کسانی به خدمات مربیان سلامت نیاز دارند؟
شاید بتوان گفت که تقریباً تمام افراد جامعه نیازمند بهره گیری از یک یا چند خدمت مربیان سلامت هستند. با این حال مخاطبان اصلی مربیگری سلامت معمولاً در یکی از گروه های زیر قرار می‌گیرند:
- کسانی که بارها رژیم گرفته اند ولی موفق نشده‌اند به اهداف خود دست پیدا کنند. این گروه از افراد می‌توانند با کمک مربی سلامت مسیر پایدارتری را تجربه کنند.
- افرادی که درگیر تنش های شغلی یا خانوادگی هستند و نمی‌توانند راه درست را برای رسیدن به آرامش روان خود پیدا کنند.
- کسانی که عادت های ناسالمی مانند سیگار کشیدن، پرخوری یا کم تحرکی دارند. این گروه از افراد نیز می‌توانند با کمک مربی سلامت به تدریج عادات غلط خود را ترک کنند.
- افراد مبتلا به بیماری های مزمن از قبیل دیابت، فشار خون یا مشکلات گوارشی نیز از جمله مخاطبان مربیان سلامت هستند. چرا که نیاز به تغییر سبک زندگیِ خود دارند.
- زنان باردار یا زنانی که به تازگی زایمان کرده اند نیز می‌توانند برای تنظیم تغذیه، مدیریت خواب و کاهش اضطراب خود به مربی سلامت مراجعه نمایند.
- مربی سلامت می‌تواند به ایجاد روتین خواب کمک کند. از این رو افرادی که خواب نامنظم و بی کیفیتی نیز دارند می‌توانند از جمله مخاطبان مربیان سلامت باشند.
- افراد درگیر اختلالات تغذیه ای که پرخوری عصبی یا بی اشتهایی دارند نیز گروه دیگری از افراد هستند که می‌توانند از مشاوره های حمایتی کوچ سلامت استفاده نمایند.
- کسانی که به دنبال افزایش انرژی روزانه خود هستند نیز می‌توانند از خدمات مربیگری سلامت جهت بهبود خلق و خو و بهره وری خود بهره مند شوند.
- دیگر گروه مخاطب مربیان سلامت، افرادی هستند که در آستانه تغییرات مهم زندگی مانند مهاجرت، تغییر شغل یا جدایی قرار دارند.
- سالمندان نیز می‌توانند به مرور و با افزایش سن، برای حفظ استقلال، انرژی و سلامت کلی خود از کمک مربی سلامت استفاده نمایند.
چگونه یک مربی سلامت خوب را پیدا کنیم؟
در این مقاله با پاسخ به اصلی ترین سوال ها، نکات بسیار مهمی را در خصوص مربیگری سلامت مورد بررسی قرار دادیم. بنابراین ممکن است با مطالعه آن به این نتیجه رسیده باشید که باید از خدمات یک مربی سلامت استفاده کنید. اما چطور باید این کار را انجام دهید؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که مربیان سلامت، محل فعالیت مشخصی دارند. از این رو با مراجعه به این محل ها می‌توانید از خدمات مربیان سلامت استفاده کنید. اما اگر به دنبال بهترین مربی سلامت هستید، بد نیست بیشتر بر روی موارد زیر تمرکز کنید.
- بسیاری از مراکز درمانی و کلینیک ها نظیر مراکز بهداشت، ساختمان های پزشکان و درمانگاه ها با مربیان سلامت همکاری دارند. از این رو می‌توانید با مراجعه با آنها مربی سلامت مورد نظر خود را بیابید.
- برای دستیابی به فهرست مربیان تأیید شده با تخصص های مختلف، می‌توانید به پلتفرم های آنلاین تخصصی و یا اپلیکیشن های سلامت فردی، مراجعه کنید.
- بسیاری از مربیان سلامت در شبکه های اجتماعی حرفه ای مانند لینکدین، فعالیت دارند. از این رو با دنبال کردن آنها از تجارب و آموزش های این مربیان بهره مند شوید و در خصوص رضایت مراجعان آنها نیز تحقیق کنید.
- برخی پزشکان یا روان شناسان، برای تکمیل روند درمانِ خود، بیمار را به مربی سلامت معرفی می‌کنند. از این رو شما می‌توانید با ارجاع پزشکان یا متخصصان تغذیه نیز، بهترین مربی سلامت را بیابید.
سخن پایانی
نیاز به بهبود سلامت و ارتقای آن به صورت پایدار، امری است که در دنیای امروز بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. حال دیگر گروه های مختلف جامعه می‌دانند که برای سالم ماندن باید تغذیه مناسب، خواب کافی، آرامش روانی و ارتباطات اجتماعیِ درستی داشته باشند. اما برای رسیدن به این سلامت کلی باید از برنامه ای جامع و منظم پیروی کنند که مربیان سلامت نقش پر رنگی در تنظیم آنها دارند. بر این اساس می‌توان گفت که داشتن مربی سلامت، دیگر یک خدمت لوکس و تجملی محسوب نمی‌شود و همراهی این مربیان با افراد مختلف، به همان اندازه مهم است که داشتن مربی ورزشی برای رسیدن به تناسب اندام حیاتی است.
با این حال باید توجه داشت که مربیگری سلامت بر خلاف مربی ورزشی که بیشتر به جسم می‌پردازد، سلامت روان، اجتماع و رفتارهای فرد را مورد بررسی قرار داده و برای بهبود آن تلاش می‌کند. بنابراین اگر می‌خواهید سبک زندگی‌تان را تغییر دهید، وزن کم کنید، با استرس مقابله کنید یا فقط احساس بهتری نسبت به خودتان داشته باشید، داشتن مربی سلامت یکی از هوشمندانه ترین تصمیم هایی است که می‌توانید در این رابطه بگیرید. فراموش نکنید که این تصمیم، مسیر زندگی شما را نه تنها در کوتاه مدت، بلکه در بلند مدت نیز تغییر خواهد داد تا به تدریج بر مشکلات غلبه کرده و سلامت کلی خود را ارتقا دهید.
